Êàêâî òðÿáâà äà çíàåì:
Ïîëÿðíà êîîðäèíàòíà ñèñòåìà- äåôèíèöèÿ Óðàâíåíèÿ íà êðèâè â ïîëÿðíè êîîðäèíàòè Ïðåìèíàâàíå îò äåêàðòîâà â ïîëÿðíà êîîðäèíàòíà ñèñòåìà ïðè äâîéíèòå èíòåãðàëè Íåñîáñòâåíè èíòåãðàëè |
Âèñøà ìàòåìàòèêà II ÷àñò |
Ãðàôèêàòà íà ïîäèíòåãðàëíàòà ôóíêöèÿ è ëèöåòî íà íåîãðàíè÷åíàòà ôèãóðà ïîä íåÿ
Ñèìåî́í Äåíè́ Ïóàñî́í — çíàìåíèò ôðåíñêè ôèçèê è ìàòåìàòèê
1781-1840,
Ìàéêàòà íà Ïîàñîí, ïîðàäè ñâîÿòà ñëàáîñò å îòäàëà íåâðúñòíèÿ è áîëíàâèÿ ñè ñèí çà îòãëåæäàíå îò çäðàâà ñåëÿíêà (äîéêà) , êîÿòî ñúùî èìàëà ìàëêè äåöà. Âåäíúæ áàùàòà ðåøèë äà ãî ïîñåòè. Íå çàâàðèë äîéêàòà âêúùè, çàùîòî òÿ áèëà íà ïîëåòî. Ñèíúò ìó áèë çàâúðçàí íà òàâàíà, äà âèñè è äà ñå ëþëåå áåçïîìîùíî. Äîéêàòà ïîñòúïèëà òàêà, çà äà ãî ïðåäïàçè îò ñâèíåòå, êîèòî áðîäåëè îêîëî êúùàòà ñ íåíàäåæäííà îãðàäà.
Ïî-êúñíî, êîãîòî Ïîàñîí ñå èçäèãíàë äî ãîðäîñò íà ôðåíñêàòà íàóêà, òîé ÷åñòî ñè ñïîìíÿë çà òîçè ñëó÷àé è
ñå øåãóâàë: „ Íÿìà ñúìíåíèå, ÷å ëþëååéêè ñå íàëÿâî-íàäÿñíî, àç ïî ðîæäåíèå ñúì ïðîÿâèë èíòåðåñ êúì ïðîáëåìàòèêàòà
íà äâèæåíèåòî íà ìàõàëîòî.
Êîãàòî Ïîàñîí ïîîòðàñíàë áàùà ìó äúëãî ìèñëèë êàêâî äà ïðàâè ñúñ ñèíà ñè. Ñïðÿë ñå íà ïðîôåñèÿòà íîòàðèóñ,
íî ðåøèë ÷å òîâà íå å çà íåãî, çàùîòî íå áèë òâúðäå èíòåëèãåíòåí.
Ñëåä äúëáîêè ðàçìèøëåíèÿ ñå ñïðÿë íà ïðîôåñèÿòà íà áðúñíàðÿ. Òîãàâà òàçè ïðîôåñèÿ ñå å ðîäååëà è ñ õèðóðãèÿòà,
çàùîòî áðúñíàðèòå ëåêóâàëè áðàäàâèöè, îñúùåñòâÿâàëè ñ êðúâîïóñêàíèÿ è ïðèëàãàíå ëå÷åáíè ïèÿâèöè çà íàìàëÿâàíå íà
êðúâíîòî íàëÿãàíå. Áàùàòà ïðåäîñòàâèë ñèíà ñè íà íåãîâèÿ ÷è÷î çà äà ãî íàó÷è íà çàíàÿòà.
Ìàéñòîðúò ó÷èë ìîì÷åòî, êàòî ãî êàðàë äà èçðÿçâà æèëêèòå îò çåëåâ ëèñò, íî òàçè ðàáîòà íå ìó ñå îòäàâàëà.
Ñëåä åäèí èíöèäåíò, çàâúðøèë ñúñ ñìúðòåí ñëó÷àé Ïîàñîí êàòåãîðè÷íî çàÿâèë, ÷å íå æåëàå äà áúäå íèòî ëåêàð,
íèòî õèðóðã.
Áàùàòà ïîëó÷àâàë ïîëèòåõíè÷åñêî ñïèñàíèå è ñúíúò ìó, êîéòî îáè÷àë ìíîãî äà ÷åòå, ðåøàâàë ïóáëèêóâàíèòå òàì çàäà÷è. Áåç ñïåöèàëíà ïîäãîòîâêà òîé ñå íàó÷èë äà ãè ðåøàâà âñè÷êèòå. Íÿìàëî çàäà÷à, êîÿòî äà ãî çàòðóäíè. Âåäíúæ íåãîâ ïðèÿòåë ìó äàë òðóäíè çàäà÷è, äàäåíè íà ñòóäåíòè îò öåíòðàëíî ó÷èëèùå. Ïîàñîí ãè ðåøèë çà åäèí ÷àñ. Ñðåä òÿõ áèëà è „çàäà÷àòà íà Ïîàñîí”. Âèíàð èìàë äàìàäæàíà, ïúëíà ñ âèíî ñ îáåì 12 ïèíòè (ïèíò – ìÿðêà çà îáåì, ðàâíà íà 0,568 ëèòðà) è èñêàë äà ðàçäåëè âèíîòî íàïîëâèíà. Ðàçïîëàãàë ñ äâà ñúäà îò 8 è 5 ïèíòè. Âúïðîñúò å êàê äà ñå îòìåðÿò 6 ïèíòè â äàìàäæàíàòà ñ îáåì 8. -Òàçè çàäà÷à ðåøè ìîÿòà ñúäáà, - çàÿâèë Ïîàñîí. Àç ðåøèõ, ÷å ùå ñòàíà ìàòåìàòèê.
Áàùàòà ãî å äàë çà îáó÷åíèå ïðè ó÷èòåë. Ïîñëåäíèÿò ñêîðî ðàçáàðàë, ÷å íÿìà íà êàêâî äà íàó÷è ó÷åíèêà ñè. Äàâàë ìó êíèãè è ìó ïðåäîñòàâèë ïúëíà ñâîáîäà. Ìåæäó ó÷èòåë ó÷åíèê ñå çàâúðçâàëà òÿñíà äðóæáà. Ó÷èòåëÿò ìíîãî ñå ãîðäååë ñúñ óñïåõèòå íà ó÷åíèêà ñè è ïðèñúñòâàë íà èçíàñÿíèòå îò íåãî äîêëàäè ïðåä íàó÷íàòà îáùíîñò. „Àç ïðåäðåêîõ, ÷å Ïîàñîí ùå ñòàíå âåëèê” – êàçâàë òîé.
 ïîëèòåõíè÷åñêîòî ó÷èëèùå â Ïàðèæ òîé ïîñòúïèë íà 17 ãîäèíè. Âåäíúæ, íà ëåêöèè èìåíèòèÿò ìàòåìàòèê Ëàãðàíæ å èçêàçàë òåîðåìà, êîÿòî ñïîðåä íåãî èìàëà òðóäíî äîêàçàòåëñòâî. Íà ñëåäâàùèÿ äåí Ïîàñîí äíåñúë êðàòêî è èçÿùíî äîêàçàòåëñòâî. Íà èçïèò ïðè çíàìåíèòèÿ ìàòåìàòèê Ëàïëàñ íà Ïîàñîí áèë çàäàäåí ìíîãî òðóäåí âúïðîñ. Çà ïî÷óäà íà ëåêòîðà òîé ïîëó÷èë òî÷åí è íàïúëíî èç÷åðïàòåëåí îòãîâîð.
Ïîàñîí èìà îãðîìåí ïðèíîñ â íàóêàòà. Íåãîâèòå òðóäîâå îáõâàùàò àñòðîíîìèÿòà, ìåõàíèêàòà, ôèçèêàòà è ìàòåìàòèêàòà. Òîé çàäúëáî÷åíî èçó÷àâà âúïðîñèòå çà óòîé÷èâîñòòà íà ñëúí÷åâàòà ñèñòåìà è èçâåæäà äèôåðåíöèàëíèòå óðàâíåíèÿ íà ïðèíóäåíèòå äâèæåíèÿ, èçïîëçâàéêè çà ïúðâè ïúò òàêà íàðå÷åíèòå „ñêîáêè íà Ïîàñîí”.
-Àç ñúì ñòàð, -êàçàë âåäíúæ Ëàãðàíæ íà Ïîàñîí. - Ïî âðåìå íà áåçñúííèòå ñè íîùè ñå çàíèìàâàì ñ ÷èñëîâè ñðàâíåíèÿ. Õþãåíñ å áèë òðèíàäåñåò ãîäèíè ïî âúçðàñòåí îò Íþòîí; àç ñúì òðèíàäåñåò ãîäèíè ïî-ñòàð îò Ëàïëàñ à òîé å äâà ïúòè ïî òðèíàäåñåò ïî-âúçðàòåí îò âàñ.
Ïîàñîí ìíîãî îáè÷àë èçêóòâîòî è ëèòåðàòóðàòà. Îñîáåíî ãîëÿìà ñòðàñò èçïèòâàë êúì òåàòúðà. Çíàåë å íàèçóñò ïèåñèòå íà Ìîëèåð, Êîðíåëèé è Ðàñèí.